Tom 12 (2015)
Artykuły

Ewolucjonizm przed Darwinem: Matthew, Blyth, Wallace

PDF
  • Grzegorz Malec

Opublikowane 24.05.2021 — zaktualizowane 24.05.2021

Wersje

Słowa kluczowe

  • Alfred Russel Wallace,
  • Edward Blyth,
  • Patrick Matthew,
  • teoria doboru naturalnego,
  • teoria ewolucji
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować

Malec, Grzegorz. “Ewolucjonizm Przed Darwinem: Matthew, Blyth, Wallace”. Filozoficzne Aspekty Genezy , vol. 12, May 2021, pp. 83-108, https://doi.org/10.53763/fag.2015.12.111.

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza tekstów opublikowanych przed pierwszym wydaniem książki Darwina O powstawaniu gatunków, czyli o utrzymywaniu się doskonalszych ras w walce o byt. Autorzy tych tekstów to Patrick Matthew (1831), Edward Blyth (1835) i Alfred Russel Wallace (1855). Nie były one dotychczas przedmiotem szerszego zainteresowania polskich uczonych, a należy je uznać za istotne w historii teorii ewolucji.

PDF

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

  1. Blyth Edward, „Próba klasyfikacji «odmian» zwierząt w połączeniu z obserwacjami nietypowych zmian sezonowych i innych, które w sposób naturalny zachodzą u rozmaitych gatunków brytyjskich, lecz nie dają podstaw do wyodrębnienia odmian”, przeł. Grzegorz Malec, Filozoficzne Aspekty Genezy 2015, t. 12, s. 127-146.
  2. Blyth Edward, „An Attempt to Classify the «Varieties» of Animals, with Observations on the Marked Seasonal and Other Changes which Naturally Take Place in Various British Species, and which Do Not Constitute Varieties”, The Magazine of Natural History, and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology, and Meteorology 1835, vol. VIII, s. 40-53.
  3. Wallace Alfred Russel, „O prawie, które kierowało pojawianiem się nowych gatunków”, przeł. Grzegorz Malec, Filozoficzne Aspekty Genezy 2015, t. 12, s. 147-166.
  4. Wallace Alfred Russel, „On the Law Which Has Regulated the Introduction of New Species”, The Annals and Magazine of Natural History, Including Zoology, Botany, and Geology 1855, vol. XVI (Second Series), s. 184-196.
  5. Matthew Patrick, „O budulcu okrętowym i uprawie drzew oraz krytyczne uwagi o autorach, którzy ostatnio podejmowali problematykę upraw”, przeł. Grzegorz Malec, Filozoficzne Aspekty Genezy 2015, t. 12, s. 109-126.
  6. Matthew Patrick, On Naval Timber and Arboriculture; with Critical Notes on Authors Who Have Recently Treated the Subject of Planting, Longman, Rees, Orme, Brown, and Greene — Adam Smith, London — Edinburgh 1831.
  7. Davies Roy, The Darwin Conspiracy: Origins of a Scientific Crime, Golden Square Books Ltd., London 2008.
  8. Jodkowski Kazimierz, „Spisek Darwina”, w: Damian Leszczyński (red.), Ewolucja. Filozofia. Religia, Lectiones & Acroases Philosophicae 2010, vol. III, s. 265-277.
  9. Davies Roy, „How Charles Darwin Received Wallace’s Ternate Paper 15 Days Earlier Than He Claimed: A Comment on van Wyhe and Rookmaaker (2012)”, Biological Journal of the Linnean Society 2012, vol. 105, no. 2, s. 472-477.
  10. Eiseley Loren, „Charles Darwin, Edward Blyth, and the Theory of Natural Selection ˮ, Proceedings of the American Philosophical Society 1959, vol. 103, no. 1, s. 94-158.
  11. Eiseley Loren, Darwin and the Mysterious Mr. X: New Light on the Evolutionist, J.M. Dent and Sons LTD, London — Toronto — Melbourne 1979.
  12. Sutton Mike, Nullius in Verba: Darwin’s Greatest Secret, Thinker Media [First Digital Edition], Kindle Edition 2014.
  13. Bergman Jerry, The Dark Side of Charles Darwin: A Critical Analysis of an Icon of Science, Master Books, Green Forest 2011.
  14. Brackman Arnold C., A Delicate Arrangement: The Strange Case of Charles Darwin and Alfred Russel Wallace, Times Books, New York 1980.
  15. Calman William T., „Patrick Matthew (1790-1874)ˮ, The Journal of Botany British and Foreign 1912, vol. L, s. 193-194.
  16. Calman William T., „Patrick Matthew of Gourdiehill, Naturalist”, w: A.W. PATON and A.H. MILLAR (eds.), Handbook and Guide to Dundee and District, British Association for the Advancement of Science, Dundee 1912, s. 451-457.
  17. Dempster William J., Patrick Matthew and Natural Selection: Nineteenth Century Gentleman-Farmer, Naturalist and Writer, Paul Harris Publishing, Edinburgh 1983.
  18. Dempster William J., Evolutionary Concepts in the Nineteenth Century: Natural Selection and Patrick Matthew, The Pentland Press, Edinburgh — Cambridge — Durham 1996.
  19. May Walther, „Darwin und Patrick Matthewˮ, Zoologische Annalen 1911, bd. iv, heft 3, s. 280-295.
  20. Barker John B., „Biographical Portrait: Patrick Matthew — Forest Geneticist”, Forest History Today Spring/Fall 2001, s. 64-65.
  21. Norman Andrew, Charles Darwin: Destroyer of Myths, Skyhorse Publishing, New York 2014.
  22. McCalla Arthur, The Creationist Debate: The Encounter Between the Bible and the Historical Mind, The Continuum International Publishing Group, London — New York 2006.
  23. Gillispie Charles C., Genesis and Geology: The Impact of Scientific Discoveries Upon Religious Beliefs in the Decades Before Darwin, Harper Torchbooks, Harper & Brothers, New York 1951.
  24. Weale Michael E., „Patrick Matthew’s Law of Natural Selection”, Biological Journal of Linnean Society 2015, vol. 115, no. 4, s. 785-791.
  25. Wells Kentwood D., „The Historical Context of Natural Selection: The Case of Patrick Matthew”, Journal of the History of Biology 1973, vol. 6, no. 2, s. 225-258.
  26. Murray James A., The Avifauna of British India and Its Dependencies: A Systematic Account, with Descriptions of All the Known Species of Birds Inhabiting British India, Observations On Their Habits, Nidification, &c., Tables of Their Geographical Distribution in Persia, Beloochistan, Afghanistan, Sind, Punjab, N.W. Provinces, and the Peninsula Of India Generally, with Woodcuts, Lithographs, and Coloured Illustrations, vol. 1, Trübner & Co., Education Society Press, London — Bombay 1888.
  27. Grote Arthur, „Introduction (Memoir of Edward Blyth)”, w: Edward BLYTH, Catalogue of Mammals and Birds of Burma, with a Memoir, and Portrait of the Author, Journal of the Asiatic Society of Bengal part II (Extra Number, August 1875), Stephen Austin and Sons, Hertford 1875, s. iii-xxiv.
  28. Brandon-Jones Christine, „A Clever, Odd, Wild Fellow: The Life and Work of Edward Blyth, Zoologist, 1810-1873”, Hamadryad 2006, vol. 31, no. 1, s. 1-175.
  29. Malec Grzegorz, „Edward Blyth (1810-1873). Ojciec Indyjskiej Ornitologii”, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 2014, R. 59, nr 1, s. 109-133.
  30. Brandon-Jones Christine, „Charles Darwin and the Repugnant Curators”, Annals of Sciences 1996, no. 53, s. 501-510.
  31. Brandon-Jones Christine, „Edward Blyth, Charles Darwin, and the Animal Trade in Nineteenth-Century India and Britain”, Journal of the History of Biology 1997, vol. 30, no. 2, s. 145-178.
  32. Brandon-Jones Christine, „Long Gone and Forgotten: Reassessing the Life and Career of Edward Blyth, Zoologist”, Archives of Natural History 1995, vol. 22, no. 1, s. 91- 95.
  33. Jodkowski Kazimierz, Metodologiczne aspekty kontrowersji ewolucjonizm-kreacjonizm, Realizm. Racjonalność. Relatywizm, t. 35, Wyd. UMCS, Lublin 1998.
  34. Skowron Stanisław, Narodziny wielkiej teorii. Karol Darwin i jego poprzednicy, Wiedza Powszechna, Warszawa 1965.
  35. Urbanek Adam, „Przedmowa do wydania polskiego”, w: Iwan I. SZMALHAUZEN, Czynniki ewolucji. Teoria doboru stabilizującego, przeł. Irena Zubkiewicz, PWN, Warszawa 1975.
  36. Schmalhausen Iwan I., Organizm jako całość w rozwoju indywidualnym i historycznym, przeł. Stanisław Dąbrowski, Książka i Wiedza, Warszawa 1962.
  37. Halicz Benedykt, Procesy ewolucji biologicznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1972.
  38. Dobzhansky Theodosius, Dziedziczność a natura człowieka, przeł. Marian Jurecki, Współczesna Biblioteka Naukowa Omega, t. 113, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1968.
  39. Pajewski Mieczysław, Stworzenie czy ewolucja?, Wydawnictwo „Duch Czasów”, Bielsko- Biała 1992.
  40. Bowler Peter J., Darwin Deleted: Imagining a World without Darwin, The University of Chicago Press, Chicago — London 2013.
  41. Coleman William, „Lyell and the «Reality» of Species: 1830-1833”, Isis 1962, vol. 53, no. 3, s. 325-338.
  42. De Beer Gavin, „Some Unpublished Letters of Charles Darwin”, Notes and Records of the Royal Society of London 1959, vol. 14, no. 1, s. 12-66.
  43. De Beer Gavin, Charles Darwin: A Scientific Biography, The Natural History Library, Anchor Books — Doubleday & Company, Inc., New York 1964.
  44. Fowler Thomas B. and Kuebler Daniel, The Evolution Controversy: A Survey of Competing Theories, Baker Academic, Grand Rapids 2007.
  45. Himmelfarb Gertrude, „The Evolution of an Idea”, The New York Times 6 July 1980, s. 7- 10.
  46. Schwartz Joel S., „Charles Darwin’s Debt to Malthus and Edward Blyth”, Journal of the History of Biology 1974, vol. 7, no. 2, s. 301-318.
  47. Brennan Robert, Describing the Hand of God: Divine Agency and Augustinian Obstacles to the Dialogue between Theology and Science, Pickwick Publications, Eugene 2015.
  48. Klaver Jan Marten Ivo, Geology and Religious Sentiment: The Effect of Geological Discoveries on English Society and Literature between 1829 and 1859, Brill’s Studies In Intellectual History, Brill, Leiden — New York — Köln 1997.
  49. Kampourakis Kostas, Understanding Evolution, Cambridge University Press, Cambridge — New York 2014.
  50. Sapp Jan, Genesis: The Evolution of Biology, Oxford University Press, New York 2003.
  51. Malthus Thomas R., Prawo ludności, przeł. K. Stein, Biblioteka Myśli Społecznej, Jirafa Roja, Warszawa 2007.
  52. Autor anonimowy [Robert Chambers], Vestiges of the Natural History of Creation, John Churchill, London — Edinburgh 1844.
  53. Millhauser Milton, Just Before Darwin: Robert Chambers and Vestiges, Wesleyan University Press, Middletown 1959.
  54. Secord James A., Victorian Sensation: The Extraordinary Publication, Reception, and Secret Authorship of Vestiges of the Natural History of Creation, University of Chicago Press, Chicago 2000.
  55. Wallace Alfred R., „O dążności odmian do nieograniczonego odbiegania od typu pierwotnego”, przeł. Kazimierz Szarski, w: Kazimierz Petrusewicz (red.), Teoria ewolucji w wypisach, Wiedza Powszechna, Warszawa 1959, s. 81-91.
  56. Wallace Alfred Russel, O cudach i nowoczesnym spirytyzmie, przeł. J.K. Potocki, Oficyna Wydawnicza RIVAIL, Warszawa 2011.
  57. Colp Ralph, Jr., „«I Will Gladly Do My Best»: How Charles Darwin Obtained a Civil List Pension for Alfred Russel Wallace”, Isis 1992, vol. 83, no. 1, s. 2-26.
  58. Wallace Alfred Russel, Darwinism: An Exposition of the Theory of Natural Selection with Some of Its Applications, Macmillan and Co., London — New York 1889.
  59. Ryszkiewicz Marcin, Alfred Russel Wallace. W cieniu Darwina, przeł. Marcin Ryszkiewicz, Biblioteka Klasyków Nauki, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
  60. Wallace Alfred Russel, My Life: A Record of Events and Opinions, vol. I-II, Chapman & Hall, London 1905.
  61. Raby Peter, Alfred Russel Wallace: A Life, Princeton University Press, Princeton 2001.
  62. Shermer Michael, In Darwin’s Shadow: The Life and Science of Alfred Russel Wallace, Oxford University Press, Oxford — New York 2002.
  63. Slotten Ross A., The Heretic in Darwin’s Court: The Life of Alfred Russel Wallace, Columbia University Press, New York 2004.
  64. Fichman Martin, An Elusive Victorian: The Evolution of Alfred Russel Wallace, University of Chicago Press, Chicago 2004.
  65. Bryant William, Naturalist in the River: The Life and Early Writings of Alfred Russel Wallace, iUniverse, New York 2003.
  66. Wilson John G., The Forgotten Naturalist: In Search of Alfred Russel Wallace, Australia Scholarly Publishing, Melbourne 2000.
  67. Lyell Charles, Principles of Geology, vol. 1, John Murray, London 1830.
  68. Lyell Charles, Principles of Geology, vol. 2, John Murray, London 1832.
  69. Lyell Charles, Principles of Geology, vol. 3, John Murray, London 1833.
  70. Camardi Giovanni, „Charles Lyell and the Uniformity Principle”, Biology and Philosophy 1999, vol. 14, s. 537-560.
  71. Anderson Owen, „Charles Lyell, Uniformitarianism, and Interpretative Principles”, Zygon 2007, vol. 42, no. 2, s. 449-462.
  72. Costa James T., „Engaging with Lyell: Alfred Russel Wallace’s Sarawak Law and Ternate Papers as Reactions to Charles Lyell’s Principles of Geology”, Theory in Biosciences 2013, vol. 132, no. 4, s. 225-237.
  73. Van Wyhe John, Dispelling the Darkness: Voyage in the Malay Archipelago and the Discovery of Evolution by Wallace and Darwin, World Scientific Publishing, Singapore 2013.
  74. Forbes Edward, „On the Manifestation of Polarity in the Distribution of Organized Beings in Time”, Notices of the Proceedings of the Meetings of the Members of the Royal Institution 1854, vol. 1, s. 428-433.
  75. Forbes Edward, „Anniversary Address of the President”, The Quarterly Journal of the Geological Society of London 1854, vol. 10, s. xxii-lxxxi.
  76. Mills Eric L., „A View of Edward Forbes, Naturalist”, Archives of Natural History 1984, vol. 11, no. 2, s. 365-393.
  77. Rehbock Philip F., The Philosophical Naturalists: Themes in Early Nineteenth-Century British Biology, Wisconsin Publications in the History of Science and Medicine, no. 3, The University of Wisconsin Press, Madison 1983.
  78. Costa James T., Wallace, Darwin, and the Origin of Species, Harvard University Press, Cambridge — London 2014.
  79. Eldredge Niles, Darwin: Discovering the Tree of Life, W.W. Norton & Company, New York — London 2006.
  80. Briggs David, Plant Microevolution and Conservation in Human-Influenced Ecosystems, Cambridge University Press, Cambridge — London 2009.
  81. Thomson Keith, Before Darwin: Reconciling God and Nature, Yale University Press, New Haven 2005.
  82. Ereshefsky Marc, „Mystery of Mysteries: Darwin and the Species Problem”, Cladistics 2011, vol. 27, no. 1, s. 67-79.
  83. Zirkle Conway, „Natural Selection Before «Origin of Species»”, Proceedings of the American Philosophical Society 1941, vol. 84, no. 1, s. 71-123.