Opublikowane 24.05.2021
Słowa kluczowe
- świadomość,
- jaźń,
- jaźń rozproszona,
- neuronauka,
- obrazowanie mózgu
- António Damásio ...więcej
Jak cytować
Munévar G., Damásio, jaźń i świadomość, Filozoficzne Aspekty Genezy, 2021, t. 12, s. 305-320, https://doi.org/10.53763/fag.2015.12.119
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Abstrakt
Sformułowana przez António Damásio koncepcja „świadomości rdzennej” ma poważne wady. Nie może wyjaśnić takich zjawisk jak śnienie czy zespół zamknięcia, które adekwatna teoria świadomości powinna wyjaśniać. W ramach swojej koncepcji Damásio wymaga bowiem, aby zachodzące w organizmie przetwarzanie informacji o przedmiocie wywierało wpływ na autoreprezentację organizmu. Wymogu tego nie da się spełnić w obu powyższych stanach. Co więcej, w wielu stanach, w których organizm uwzględnia efekt, powiedzmy, postrzegania przedmiotu zewnętrznego, uwzględnianie to ma charakter nieświadomy. Wreszcie, bliski związek między świadomością a jaźnią, jaki postuluje Damásio, prowadzi do podziału jaźni, który ze względów teoretycznych jest nie do utrzymania: w ramach teorii ewolucji wymaga się, aby nawet prymitywna jaźń (na przykład protojaźń) przejawiała cechy „jaźni autobiograficznej”.
Pobrania
Brak dostęþnych danych do wyświetlenia.
Bibliografia
- Damásio António R., Tajemnica świadomości. Jak ciało i emocje współtworzą świadomość, przeł. Maciej Karpiński, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2000.
Zobacz w Google Scholar - Damásio António R. and Meyer Kaspar, Consciousness: An Overview of the Phenomenon and of Its Possible Neural Basis, w: Steven Laureys and Giulio Tononi (eds.), The Neurology of Consciousness: Cognitive Neuroscience and Neuropathology, Academic Press, London 2009, s. 3-14, doi: 10.1016/B978-0-12-374168-4.00001-0.
Zobacz w Google Scholar - Damásio António R., Jak umysł zyskał jaźń. Konstruowanie świadomego mózgu, przeł. Norbert Radomski, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2011.
Zobacz w Google Scholar - Damásio António R, Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, wyd. 2. popr., przeł. Maciej Karpiński, Nowe Horyzonty, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2011.
Zobacz w Google Scholar - Macrae C. Neil, Heatherton Todd F. , and Kelley William M., A Self Less Ordinary: The Medial Prefrontal Cortex and You, w: Michael S. Gazzaniga (ed.), The Cognitive Neurosciences III, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts — London 2004, s. 1067-1075.
Zobacz w Google Scholar - Munévar Gonzalo, Cole Matthew L., Ye Yongquan, Yang Jie, Zheng Yi, Krishnamurthy Uday, and Haacke Mark, fMRI Study of Self vs. Others’ Attributions of Traits Consistent with Evolutionary Understanding of the Self, Neuroscience Discovery 2014, vol. 2, no. 3, s. 1-7, doi: 10.7243/2052-6946-2-3.
Zobacz w Google Scholar - Platek Steven M., James Loughead W., Gur Ruben C., Busch Samantha, Ruparel Kosha, Phend Nicholas, Panyavin Ivan S., and Langleben Daniel D., Neural Substrates for Functionally Discriminating Self-Face from Personally Familiar Faces, Human Brain Mapping 2006, vol. 27, no. 2, s. 91-98, doi: 10.1002/hbm.20168.
Zobacz w Google Scholar - Northoff Georg, Heinzel Alexander, De Greck Moritz, Bermpohl Felix, Dobrowolny Henrik, and Panksepp Jaak, Self-Referential Processing in Our Brain — A Meta-Analysis of Imaging Studies on the Self, NeuroImage 2006, vol. 31, no. 1, s. 440-457, doi: 10.1016/j.neuroim age.2005.12.002.
Zobacz w Google Scholar - Klein Stanley B., The Cognitive Neuroscience of Knowing One’s Self, w: Michael S. GAZZANIGA (ed.), The Cognitive Neurosciences III, A Bradford Book, MIT Press, Cambridge, Massachusetts — London 2004, s. 1077-1089.
Zobacz w Google Scholar - Crick Francis i Koch Christof, Rama teoretyczna dla świadomości, przeł. Anna Binder i Marek Binder, w: Andrzej Klawiter (red.), Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. Tom 1. Emocje, percepcja, świadomość, Nowe Tendencje w Psychologii, t. 13, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 302-323.
Zobacz w Google Scholar - Goldberg Ilan I., Harel Michal, and Malach Rafael, When the Brain Loses Its Self: Prefrontal Inactivation during Sensorimotor Processing, Neuron 2006, vol. 50, no. 2, s. 329-339, doi: 10.1016/j.neuron.2006.03.015.
Zobacz w Google Scholar - Llinás Rodolfo R., Ja z wiru. Od neuronów do selfu, przeł. Jan J. Trąbka i Piotr K. Walecki, b.w., Kraków 2008.
Zobacz w Google Scholar - Llinás Rodolfo R., Ja z wiru, przeł. Anna Binder i Marek Binder, w: Andrzej Klawiter (red.), Formy aktywności umysłu. Ujęcia kognitywistyczne. Tom 1. Emocje, percepcja, świadomość, Nowe Tendencje w Psychologii, t. 13, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 364-384.
Zobacz w Google Scholar - Libet Benjamin, Unconscious Cerebral Initiative and the Role of Conscious Will in Voluntary Action, The Behavioral and Brain Sciences 1985, vol. 8, no. 4, s. 529-539, doi: 10.10 17/S0140525X00044903.
Zobacz w Google Scholar - Munévar Gonzalo, Naturalistyczne wyjaśnienie wolnej woli (II), przeł. Radosław Plato, Filozoficzne Aspekty Genezy 2014, t. 11, s. 161-184, http://www.nauka-a-religia.uz.zgora.pl/images/FAG/2014.t.11/art.07.pdf (16.08.2015).
Zobacz w Google Scholar - Munévar Gonzalo, A Darwinian Account of Self and Free Will, w: Martin Brinkworth and Friedel Weinert (eds.), Evolution 2.0: Implications of Darwinism in Philosophy and the Social and Natural Sciences, The Frontiers Collection, Springer-Verlag, Heidelberg — Dordrecht — London — New York 2012, s. 43-63, doi: 10.1007/978-3-642-20496-8_5.
Zobacz w Google Scholar - Baumann Oliver and Mattingley Jason B., Medial Parietal Cortex Encodes Perceived Heading Direction in Humans, The Journal of Neuroscience 2010, vol. 30, no. 39, s. 12897-12901, doi: 10.1523/JNEUROSCI.3077-10.2010.
Zobacz w Google Scholar - Fornito Alex, Yücel Murat, Dean Brian, Wood Stephen J., and Pantelis Christos, Anatomical Abnormalities of the Anterior Cingulate Cortex in Schizophrenia: Bridging the Gap Between Neuroimaging and Neuropathology, Schizophrenia Bulletin 2009, vol. 35 no. 5, s. 973-993, doi: 10.1093/schbul/sbn025.
Zobacz w Google Scholar