NOWY TEKST

Ian James Kidd w artykule “Feyerabend on Pluralism, Contingency, and Humility” podejmuje próbę uporządkowania rozproszonych w wielu tekstach, na przestrzeni wielu lat, wielu uwag Feyerabenda dotyczących problemu przygodności. Kidd utrzymuje, że kategoria kontyngencji jest ściśle związana z kategorią pluralizmu; że można opisać przejście od kontyngencji w nauce do głębokiej kontyngencji dociekań naukowych; i że można interpretować Feyerabendowską opowieść o „podboju obfitości” jako uwieńczenie jego dociekań na temat przygodności. Czytaj tekst...

POZOSTAŁE TEKSTY

David Lamb w liście do redakcji zatytułowanym “Feyerabend Letter: Some Thoughts on the Two Context Distinction” bada stanowiska Poppera i Feyerabenda w kwestii odróżniania kontekstu odkrycia i kontekstu uzasadnienia. Lamb zauważa, że Popper zgadza się z tezą, iż odkrycie zawiera element irracjonalny i jednocześnie twierdzi, że filozofa nauki powinien interesować wyłącznie kontekst uzasadnienia. Feyerabend, zgadzając się z powyższą tezą, utrzymuje jednak, że rozróżnienie między dwoma kontekstami odkrycia i uzasadnienia jest zbędne i szkodliwe, ponieważ wyklucza z obszaru zainteresowań filozofa nauki badanie historii nauki i zainteresowanie tym, co tradycyjnie określa się jako czynniki pozanaukowe. Czytaj tekst...

Paul K. Feyerabend w artykule “Knowledge without Epistemology” odwołując się do materiału z historii nauki i filozofii uzasadnia tezę, że epistemologia, rozumiana jako uzasadnianie za pomocą ogólnych reguł postępowania działań uczonych jest przedsięwzięciem zbytecznym, ponieważ uczeni zasadniczo nie posługują się żadnymi uniwersalnymi regułami. W części pierwszej artykułu Feyerabend przedstawia swoją własną wizję narodzin epistemologii, która odpowiadała na jedno, wyraźnie sformułowane przez Kanta, pytanie „Jak możliwa jest wiedza”. W części następnej skupia się na analizie książki Larry’ego Laudana Science and Relativism, pokazując, że filozofia nauki końca XX wieku popełnia takie same błędy, jak wcześniejsze teorie wiedzy. Czytaj tekst...

Yuanlin Guo i Chubi Yan w artykule “Paul Feyerabend and Marxism” przedstawiają związki między poglądami Feyerabenda a marksizmem. Autorzy zestawiają poglądy Feyerabenda z poglądami wielu marksistów i lewicowców. Próbują również odpowiedzieć na pytania: czy Feyerabend był marksistą; czy był dialektycznym materialistą. Autorzy przedstawiają argumenty na rzecz tezy, że Feyerabend był przede wszystkim dadaistą, co pozwala im twierdzić, że mógł być zarówno marksistą, jak antymarksistą. Czytaj tekst...

Krzysztof Kilian w artykule “What is Epistemological Anarchism?” uzasadnia tezę, w myśl ktorej anarchizm epistemologiczny jest metodologicznym fallibilizmem, czyli podejściem, zgodnie z którym nie tylko wiedza naukowa ma prowizoryczny charakter. Tako charakter mają również metody jej zdobywania. Nie tylko skazani jesteśmy na tymczasowość wiedzy, nie dysponujemy również żadnym stałym przewodnikiem po tego rodzaju wiedzy.  Czytaj tekst...

Francesco Coniglione w artykule „Pluralism and Mysticism in the Thought of Paul K. Feyerabend” proponuje nową i inną od powszechnie znanych periodyzację twórczości Feyerabenda. Taka interpretacja twórczości Feyerabenda wspiera uzasadnianą przez Cogniglione tezę, że dojrzałe i późne poglądy Feyerabenda koncentrują się na czterech kwestiach: (a) tezie pluralizmie metodologicznym; z tezą tą powiązana jest (b) teza o pluralizmie naukowym (istnieje wiele sposobów modelowania i naukowego badania rzeczywistości); (c) tezie o niemożliwości pełnego zrozumienia i wyartykułowania stosowanej w badaniach naukowych metody; (d) tezie o istnieniu wielu form życia, które doskonale radzą sobie bez nauki. Czytaj tekst...

Sergio Benvenuto w artykule "Paul Feyerabend’s Contribution: the Anarchic Sunset of the Philosophy of Science" przedstawia argumenty na rzecz tezy, że Feyerabend przyczynił się do przezwyciężenia dwóch odmiennych modeli wiedzy; jednego, kontemplacyjnego, który zakłada obiektywność wiedzy i drugiego, który uznaje wiedzę za narzędzie władzy, dominacji i przetrwania. Benventuro twierdzi również, że znaczenie Feyerabenda nie polega na tym, iż zaproponował nowe ujęcie filozofii nauki, ale na tym, że doprowadził do upadku najbardziej wpływowego nurtu dwudziestowiecznej myśli epistemologicznej, naznaczonej takimi nazwiskami jak Mach, Popper, Quine, Kuhn i Lakatos. Czytaj tekst...

George Couvalis, w swoim artykule “Riffing on Feyerabend: Direct Observation, Paraconsistentist Logic, and a Research Immanent Account of the Rationaliy of Science”, analizuje niektóre wątki zawarte we wczesnych pismach Feyerabenda oraz w jego Opus magnum, które nie były dotąd szczegółowo analizowane. Analizy te wzbogacone są o odniesienia do tych autorów (Jerry Fodor, Dudley Shapere, Chris Mortensen, Willard van Orman Quine), u których można odnaleźć rozważania bardzo przypominające rozważania Feyerabenda. Couvalis przedstawia również tezę, że Feyerabendowi nigdy nie udało się odpowiedzieć na wyzwanie, jakie jego relatywizmowi postawił Shapere, a praca tego ostatniego „The Character of Scientific Change” stanowi dobrze opracowaną alternatywę dla Feyerabendowskiego relatywizmu. Czytaj tekst...

W swoim artykule „Feyerabend’s Criticism of Kuhn” Donald Gillies utrzymuje, że ta Feyerabendowska krytyka jest w dużej mierze słuszna, zaś Kuhn nie odpowiedział na wszystkie podstawowe argumenty Feyerabenda. Autor odpowiada również na krytykę Feyerabenda, ożywiając empirystyczną ideę indukcyjnego uzasadniania teorii naukowych za pomocą stwierdzeń obserwacyjnych. Pozwala mu to twierdzić, że istnieją racjonalne powody wyboru między konkurującymi paradygmatami. To z kolei prowadzi go do tezy, że rewolucje naukowe są racjonalne. Czytaj tekst...

W liście do redakcji, zatytułowanym „We Can Choose to Live in a World that Makes Sense to Us” Grazia Borrini-Feyerabend pisze o tym, w jaki sposób doszło do publikacji ostatniej książki Paula K. Feyerabenda Conquest of Abundance: A Tale of Abstract versus the Richness of Being oraz o tym, jaką role w tym procesie odegrał Bert Terpstra. Feyerabend nie ukończył pisania tej książki. Niedokończony manuskrypt uzupełniony został o kilka innych tekstów Feyerabenda, które dotyczyły podobnej problematyki. Conquest of Abundance jest opowieścią o kilku istotnych momentach rozwijającej się kultury europejskiej, o czasach, w których złożone światopoglądy, przyjmujące wiele możliwych interpretacji bytu i rzeczywistości, zostały wyparte przez abstrakcyjne koncepcje świata i stereotypowe jego opisy. Czytaj tekst...

Gonzalo Munévar w artykule „Feyerabend: The Most Valuable Philosopher of the Twentieth Century” [Paul K. Feyerabend jako najbardziej wartościowy filozof XX wieku] uzasadnia tezę, w myśl której Feyerabend jest tak istotnym filozofem XX wieku, ponieważ przedstawił najpełniejsze wyjaśnienie tego, jak uprawia się naukę. Wyjaśnił również, na czym polega wpływ nauki na kulturę. Munevar porównuje osiągnięcia Feyerabenda z osiągnięciami innych filozofów: Kuhna, Poppera, Wittgensteina, Heideggera, Rawlsa, Carnapa, Quine'a, Russella i Dewey'a. Czytaj tekst...

W liście do redakcji zatytułowanym „The Legacy of Paulus Empiricus” Matteo Motterlini przedstawia filozoficzną sylwetkę Paula K. Feyerabenda, demistyfikatora trzech idoli: idei fundamentalistycznej epistemologii; idei uprawiania nauki według historycznie niezmiennego zbioru reguł; idei jedności nauki. Czytaj tekst...