Teoria inteligentnego projektu nie wypowiada religijnych twierdzeń o sferze nadnaturalnej

Abstrakt

Teoria inteligentnego projektu (ID) jest alternatywną wobec darwinizmu próbą wyjaśnienia genezy życia na Ziemi, głoszącą, że życia nie da się wyjaśnić bez odwołania do inteligentnego projektanta. W zamyśle jej twórców i rzeczników ma to być teoria naukowa. Krytycy zarzucają jednak, że teoria ID mówi o nadnaturalnym projektancie, a więc jest w istocie zawoalowaną formą kreacjonizmu, uważanego za doktrynę religijną. Autor odpowiada na ten zarzut wskazując, że teoria ID przestrzega wymogów naukowości – zwłaszcza naturalizmu metodologicznego oraz empirycznego ugruntowania wniosków – i że nie można zaklasyfikować jej jako odmianę kreacjonizmu, gdyż nie wypowiada się na temat religijnych pytań o sferę nadnaturalną. Teoretycy ID badają obiekty naturalne, posiłkując się wiedzą o skutkach działania istot inteligentnych, jakimi są ludzie. Starają się w ten sposób dociec, czy u źródeł obiektów naturalnych leży działanie inteligentnej przyczyny. Autor przekonuje, że teoria ID nie może rozstrzygać o naturze ewentualnego projektanta takich obiektów, o ile ma respektować granice dociekań naukowych. Na identyfikację projektanta nie pozwalają aktualne świadectwa empiryczne, które według teoretyków ID wskazują tylko na to, że powstanie pewnych struktur biologicznych wymagało udziału bliżej nieokreślonej inteligencji. Wielu rzeczników ID, takich jak Michael Behe czy Phillip Johnson, utożsamia projektanta z Bogiem chrześcijańskim, zastrzegają oni jednak, że nie jest to wniosek wypływający z teorii ID, a jedynie ich osobiste przekonanie. Wskazują ponadto, że teoria ID jest zgodna wieloma światopoglądami, nie tylko z chrześcijańskim, i nie musi nawet zakładać, że projektant jest istotą nadnaturalną.