Opublikowane 21.05.2021
Słowa kluczowe
- kabała,
- sefirot,
- szewirat ha-kelim,
- teoria strun,
- wymiary przestrzenne
- kosmologia,
- nauka,
- stworzenie,
- judaizm ...więcej
Jak cytować
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Abstrakt
Artykuł podejmuje problem stworzenia Wszechświata z punktu widzenia nauczania kabały (gałęzi judaizmu mistycznego) i argumentuje za podobieństwami pomiędzy tym ujęciem a współczesną hipotezą naukową — teorią strun. Pomysł ten bazuje na założonym przez autora paralelizmie pomiędzy dziesięcioma wymiarami przestrzennymi teorii strun i dziesięcioma sefirot kabały. Rolę centralną odgrywa tu kabalistyczna (z kabały luriańskiej) koncepcja szewirat ha-kelim („rozbicie naczyń”). Autor twierdzi, że trzy górne, „nienaruszone” podczas procesu stworzenia, sefirot (to jest kelim) są odpowiednikami trzech percypowanych wymiarów przestrzennych (góra-dół, wschód-zachód, północ-południe), a siedem dolnych, „rozbitych”, sefirot (kelim) to odpowiedniki zwiniętych w procesie stworzenia siedmiu wymiarów przestrzeni (niedoświadczanych przez ludzi), o których mówi teoria strun.
Pobrania
Bibliografia
- Aviezer Nathan, In the Beginning: Biblical Creation and Science, KTAV Publishing House, Inc., New Jersey 1990.
Zobacz w Google Scholar - Aviezer Nathan, Fossils and Faith: Understanding Torah and Science, KTAV Publishing House, Inc., New Jersey 2002.
Zobacz w Google Scholar - Schroeder Gerald, Genesis and the Big Bang: The Discovery of Harmony Between Modern Science and the Bible, Bantam, New York 1990.
Zobacz w Google Scholar - Schroeder Gerald, The Science of God: The Convergence of Scientific and Biblical Wisdom, Free Press, New York 1997.
Zobacz w Google Scholar - Levi Yehudah, Facing Current Challenges: Essays on Judaism, Hemed Books, Inc., New York 1998.
Zobacz w Google Scholar - Levi Yehudah, Science in Torah: The Scientific Knowledge of the Talmudic Sages, Feldheim, New York 2004.
Zobacz w Google Scholar - Bereszit/Genesis, przeł. Izaak Cylkow, Kraków 1895.
Zobacz w Google Scholar - The Bahir: Illumination, Weiser Books, York Beach, Maine 1990.
Zobacz w Google Scholar - Sefer Tehilim/Księga Psalmów, przeł. Izaak Cylkow, Warszawa 1884.
Zobacz w Google Scholar - Sefer Jecira, czyli Księga Stworzenia (wydanie dwujęzyczne), przekł., op. i kom. Wojciech Brojer, Jan Doktór, Bohdan Kos, TIKKUN, Warszawa 1995.
Zobacz w Google Scholar - Księga Jecira, klucz kabały, przeł. Mariusz Prokopowicz, PICO, Warszawa 1994.
Zobacz w Google Scholar - Musser George, „Cztery klucze do kosmosu”, Świat Nauki 2004, nr 3 (151), s. 22-23.
Zobacz w Google Scholar - Greene Brian, The Elegant Universe: Superstrings, Hidden Dimensions, and the Quest for the Ultimate Theory, W.W. Norton, London 1999.
Zobacz w Google Scholar - Greene Brian, Piękno Wszechświata. Superstruny, ukryte wymiary i poszukiwania teorii ostatecznej, przeł. Ewa L. Łokas i Bogumił Bieniok, Na Ścieżkach Nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.
Zobacz w Google Scholar - Dirac Paul A.M., „Recent Results in Cosmology”, Commentarii 1972, vol. 2, no. 11, s. 15.
Zobacz w Google Scholar - Hawking Stephen, The Large Scale Structure of Space-Time, Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom 1973.
Zobacz w Google Scholar - LAndau Lev and Lifshitz Eliav, The Classical Theory Of Fields, 2d ed., Oxford 1962.
Zobacz w Google Scholar - Feynman Richard, QED. Osobliwa teoria światła i materii, przeł. Helena Białkowska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1992.
Zobacz w Google Scholar - Veneziano Gabriele, „Mit początku czasu”, Świat Nauki 2004, nr 6 (154), s. 48-57.
Zobacz w Google Scholar - Kushner Lawrence, Miód ze skały. Wizje odnowy mistyki żydowskiej, przeł. Zdzisław Wiese, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 1994.
Zobacz w Google Scholar - Polski Słownik Judaistyczny, hasło „musaf”: http://www.jhi.pl/psj/musaf (12.11.2014).
Zobacz w Google Scholar